Pausdam

In Utrecht komt de Nieuwegracht uit bij de Pausdam; daar begint de Kromme Nieuwe Gracht. Op de Pausdam werd het huis gebouwd voor de enige Nederlander die het ooit tot Paus zou brengen, paus Adrianus de zesde. Dat was aan het begin van de zestiende eeuw, dus nu wel 500 jaar geleden. Een historische plek in het oude centrum van Utrecht. Voor mij ook een dierbare plek, omdat ik er als middelbare scholier dagelijks langs fietste en er later als student ook vaak kwam. De Kromme Nieuwe Gracht was toen de plek waar het administratieve centrum van de universiteit was gevestigd.

Ik heb het nu wel over zo ruim veertig jaar geleden. Het was ook de plek van de studentenvereniging Veritas, waar vooral op de zaterdagavonden uitbundige feesten werden gehouden, meestal met een Beatband. Dat heette braaf de ZAS, de Zaterdagavondsociëteit, maar zo braaf ging het er niet altijd aan toe. Ruige muziek en vaak in de letterlijke betekenis van het woord een Vrijmarkt. Veel liefdes bloeiden er op en gingen er ook weer ten onder. Het was romantisch om midden in de nacht in het Hyronimusplantsoen samen met een geliefde op een bankje te zitten dat uitkeek op de Maliesingel en daarbij de wegstervende muziek van het feest nog te horen of in je oren te voelen nadreunen.

Ik leerde toen het nachtelijke Utrecht kennen, overigens ook de keerzijde daarvan. Twee keer werd er mijn fiets gestolen. Ik moest toen vier kilometer naar mijn studentenkamer lopen. Ik herinner me heel goed een beeld dat ik heb altijd heb vastgehouden. Het was op een zaterdagavond in april 1968 en ik was bij een feest bij Veritas. Er waren vele honderden mensen. Ik keek naar de menigte om me heen en ik zag dat iedereen in beweging was, helemaal opging in de muziek.

Ik dacht toen hiervan moet ik een gedachtefoto maken. Dat beeld van die deinende menigte heb ik toen voor mezelf vastgelegd en het kost me zo vele jaren later weinig moeite dat beeld weer op te roepen. Ik zie nog die vrouw met een gebreid lang vest met haar blik vergroeid met die lange jongen, het was een echte paringsdans. Ik herinner me dus het beeld, maar ook het feit dat ik dat ik toen voor mezelf wilde vastleggen in een gedachtefoto. Even was ik toen de toeschouwer. Ik heb later nog wel vaker momenten gehad dat ik dacht, dit wil ik voor mezelf vastleggen.

Het zijn de momenten die op de een of andere manier kleur geven aan je leven, soms warme vrolijke kleuren, soms meer donkere kleuren. Maar het zijn wel de momenten die ik koester, zoals het fotoalbum met mijn jeugdfoto´s, die een deel van je leven vertellen. Ik denk dat je wel een autobiografie kunt schrijven aan de hand van een aantal momenten. De momenten waarop alles anders leek te worden of ook anders werd. Soms zijn dat momenten die iedereen herkent, zoals de geboorte van een kind of het overlijden van een geliefde. Maar ik heb ook zo mijn eigen momenten, beelden die mij altijd bijblijven. Soms tegen wil en dank, maar vaak ook omdat die momenten en plaatsen symbool staan voor wat ik maar noem het verhaal van mijn leven.

Ik ben er van overtuigd dat er over elk mens een vuistdikke roman valt te schrijven, als je die momenten weet te vinden en je verbeeldingskracht de ruimte geeft. Die zaterdagavond in april 1968 was voor mij zo´n moment. Waarschijnlijk zijn al die honderden mensen die er ook bij waren die avond al vergeten, omdat al die andere avonden in zekere zin hetzelfde waren. Het unieke is dat je het voor jezelf vastlegt. Er valt nog veel over te zeggen, veel meer dan in zo zeshonderd a zevenhonderd woorden, maar ik moet me helaas nu beperken tot de conclusie dat een moment eeuwigheidswaarde kan krijgen. Ik koester zo'n moment!

© José van Rosmalen