Tegengas
In 1963 kregen we thuis aardgas. Mijn ouders waren blij, toen we gaskachels kregen en de kolenhaard niet meer nodig was. Het is nu vijftig jaar geleden dat er een einde kwam aan de Limburgse mijnen. De bron van onze warmte kwam voortaan niet meer uit het zuiden maar het noorden van ons land. De kolenwinning was niet gezond voor de mijnwerkers, het dagelijks onderhoud van de kolenkachel was ook geen lollige klus. Wat waren we in Nederland blij met dat gas.
De Groningse gasbel bleek de grootste in Europa te zijn. Nederland zat er daardoor ineens warmpjes bij. Niet alleen de huizen werden door het gas verwarmd, ook de staatskas voer er wel bij. De Nederlandse staat verdient jaarlijks miljarden aan het gas. De Nederlandse Aardoliemaatschappij die in handen is van de oliereuzen Shell en Exxon Mobile verdiende al die jaren nog meer.
Van de Groningse gasbel is nu nog een derde over van de oorspronkelijke omvang. Om een idee te geven van de enorme omvang van de gaswinning in de afgelopen halve eeuw: als je het met vrachtwagens zou moeten vervoeren, zou je in die ruim vijftig jaar elke seconde 44 vrachtwagens met gas moeten hebben laten rijden.
Een voor de hand liggende vraag had natuurlijk kunnen en ook moeten zijn: kun je zoveel uit de bodem halen zonder dat het gevolgen heeft voor het aardoppervlak. De Nederlandse Aardoliemaatschappij had er geen belang bij om deze vraag te stellen, maar ook de overheid en veel politici gingen deze vraag uit de weg. Heel lang is er ontkend dat er ook maar enig verband zou kunnen zijn tussen de gaswinning en de aardbevingen die zich steeds meer gingen voordoen. De grond is in het gaswinningsgebied ondertussen flink gezakt, in het centrum van het gebied meer dan daar buiten. Het gaat nu om inmiddels tientallen centimeters.
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid heeft een rapport opgesteld, waarin wordt gezegd dat aan de veiligheid van de Groningers in de afgelopen vijftig jaar te weinig is gedacht. De energiebedrijven en de overheid dachten lange tijd vooral aan een melkkoe, een kip die gouden eieren legt.
Nu komen de keerzijdes aan het licht. Mensen krijgen te maken met huizen die verzakken en met woningen die daardoor onverkoopbaar worden. Wat erger is, mensen voelen zich tot nu door de bedrijven en de overheid in de steek gelaten. Hun klachten werden niet serieus genomen. De mensen in Groningen hebben het gevoel dat niet de lusten maar de lasten bij hen terecht zijn gekomen.
Het kan niet zo doorgaan als in de afgelopen halve eeuw. Er moet minder gas worden opgepompt. Maar vooral moet er nu een soort deltaplan voor een veilig Groningen komen. De woningen en gebouwen moeten worden verstevigd. Daar moet geld aan worden besteed. Het nare dilemma is dat volledig stoppen met de gaswinning Nederland in grote problemen brengt en op dezelfde voet doorgaan voor Groningen niet aanvaardbaar is. De Groningers hebben al flink wat veren gelaten, nu moeten alle Nederlanders de leus ‘ Er gaat niets boven Groningen’ serieus nemen. Anders wordt het niets daar in Groningen.
c José van Rosmalen, 2015