Op 5 november 2014 organiseerde het alumninetwerk Rotterdam haar jaarlijkse Utrechtlezing in het historische Schielandhuis in Rotterdam. Er waren ongeveer honderd belangstellenden aanwezig.

Professor Piet Hoekstra, als decaan verbonden aan de faculteit Geowetenschappen deed de aftrap. De universiteit Utrecht heeft 30.000 studenten, die overdag merendeels op de Uithof aanwezig zijn. Samen met het ziekenhuis en andere voorzieningen, gaat het inmiddels om 70.000 mensen die hier dagelijks komen. De Uithof is inmiddels een ‘Science Park’ met internationale betekenis.

Prof. Hoekstra is vooral werkzaam op het terrein van duurzaamheid. Een belangrijk thema daarbinnen is de studie naar het klimaat en veranderingen in het klimaat. Het IMAU, het instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek houdt zich hier mee bezig.

Peter Kuipers Munneke is als polair meteoroloog aan dit instituut verbonden. Daarnaast geniet hij landelijke bekendheid als weerman bij het NOS- journaal.

De afgelopen 120 jaar is de zeespiegel gestegen, wereldwijd met gemiddeld 30 cm. Die stijging zet zich voort, mogelijk zelfs in versnelde mate. De gemiddelde temperatuur op aarde is in die 120 jaar met ongeveer één graad gestegen. De invloed van de mens en de industrialisatie doet zich hier gelden.

Het ijs op de wereld is te vinden in gletsjers en op de grote continenten die dicht bij de Noordpool en de Zuidpool liggen. Op Groenland en vooral op Antarctica bevindt zich het meeste ijs. Het gaat daar om dikke lagen landijs. Elk jaar komt er een nieuwe sneeuwlaag bij, maar er kalft ook ijs af. Net als bij de jaarringen bij bomen, kun je de jaarlijkse ijslagen herkennen. Door boringen kan men veel te weten komen over het water in de tijd dat de ijslaag werd gevormd.

De zeespiegelstijging komt voornamelijk door het kleiner worden van het totale volume ijs op aarde. Het gaat nu totaal om zo’n 90.000 kubieke kilometers ijs op aarde. Die hoeveelheid neemt dus af.

Bij de gletsjers is dat heel goed waarneembaar, omdat de gletsjers zichtbaar kleiner worden. Op Groenland en Antarctica gaat het om veel grotere volumes en is de relatieve afname daarvan veel kleiner.

Er zijn diverse scenario’s voor de verdere zeespiegelstijging in deze eeuw. Deze lopen van 20 a 30 cm in de rest van deze eeuw tot wel 90 a 95 cm. Dit hangt mede af van het CO2 gehalte en van de verdere opwarming van de aarde. Waar sneeuw verdwijnt en de aarde zwart in plaats van wit wordt, houdt de aarde meer warmte vast en wordt het warmer. Als er minder CO2 wordt uitgestoten, zou het tij ook weer kunnen keren.

De effecten van de stijging van de zeespiegel zijn niet overal hetzelfde. In Scandinavië stijgt bijvoorbeeld het land waar ijslagen hebben gelegen. Door vermindering van de druk op het land kan de zeespiegel daar zelfs dalen.

Peter Kuipers Munneke vindt het plezierig nu dieper op de materie in te gaan dan hij als weerman kan doen. Het onderwerp is belangrijk voor de toekomst van de aarde en haar bewoners.  Daarom boeit het hem en hij weet zijn enthousiasme goed over te brengen.

Yo Tik Ien dankt hem namens het alumninetwerk. Hij geeft hem een boek over de bouwgeschiedenis van het Rotterdamse stadhuis. In het voorjaar organiseerde het netwerk een rondleiding en een inleiding over deze bouwgeschiedenis.

Yo Tik Ien wijst tenslotte op het belang van het vrienden worden van het U-fonds en op de behoefte aan versterking van het regionale netwerk. Drie leden nemen nu afscheid, te weten Yo Tik Ien zelf, Aartjan Pronk en José van Rosmalen.

Ton Kelder dankt de scheidende leden voor hun inzet en betrokkenheid. Hierna volgt de informele afsluiting. Voor meer informatie, zie ook de Engelstalige website van Peter Kuipers Munneke.

www.staff.science.uu.nl/~kuipe117/

 

José van Rosmalen, november 2014