Ooit was er een bisschop die Valentijn heette; hij leefde in de tijd van de Romeinen. Volgens de overlevering zou hij huwelijken hebben voltrokken, ook als een van beide echtelieden  geen Christen maar ‘heiden’ was. Hij vond de liefde belangrijker dan de regels van de kerk of de keizer. Keizer Claudius pikte dat niet en liet Valentijn martelen en onthoofden. Dat gebeurde op een 14^e februari. Valentijnsdag is naar bisschop Valentijn genoemd, zoals Sinterklaas naar Sint Nicolaas.

Mij spreekt de figuur van Valentijn wel aan, daargelaten wat mythe en wat werkelijkheid was. Hij durfde te kiezen voor de liefde, voor de menselijkheid en hij durfde tegen de machthebbers in te gaan. Hij bekocht die moed met de doodstraf, je zou dus kunnen zeggen dat hij toen de ‘verliezer’ was. Maar het feit dat zoveel eeuwen na zijn dood de liefde in zijn naam wordt gevierd, is natuurlijk uiteindelijk een overwinning.

 Liefde is veel breder dan de ‘erotische’ liefde, liefde vat ik op als respect, verdraagzaamheid, elkaar in de ogen kijken, mensen niet in de steek laten, aandacht geven. Liefde is ook open en eerlijk tegen iemand zeggen wat je in zijn of haar gedrag niet aanstaat. Liefde is niet alleen iets dat in mensen zit, het zit ook in de omgeving. Soms kan in een groep of een organisatie een liefdeloze cultuur ontstaan, waarbij mensen elkaar op dubieuze gronden afwijzen. Iemand die dat ooit heeft meegemaakt weet dat je dat vaak pas achteraf in de gaten hebt, net als die kikker in het bad dat steeds heter wordt en toch niks merkt.

Niemand verdient de pijn van een liefdeloze of onverschillige behandeling. Toch gebeurt het dagelijks en soms zelfs heel dichtbij. Zo worden er kinderen en ook volwassenen gepest, op school, via het internet, in een werksituatie of zelfs in de eigen privéomgeving. Wie gepest wordt, voelt zich onveilig en daardoor vaak ook angstig. Degenen die pesten, denken ´boven´ hun slachtoffer te staan en rechtvaardigen daarmee ook hun gedrag. Hij of zij is immers ´minderwaardig´. 

Behalve de pesters en de gepesten heb je ´de omstanders´;  juist hun gedrag doet er toe. Als zij degenen die gepest worden het gevoel geven, er onverschillig tegenover te staan, is dat extra krenkend. De gepeste voelt zich onbegrepen en denkt dat ‘ze’ allemaal tegen hem of haar zijn.  De echte pesters proberen hun gedrag vaak te verheimelijken en loyaliteit van de omstanders af te dwingen. Door die ‘loyaliteit ‘ worden de slachtoffers extra gestraft;  je groet hen bijvoorbeeld niet, kijkt hen niet aan, luistert niet naar hen, plaatst hen buiten de ‘groep’ ; dat gebeurt vaak met argumenten die het daglicht niet kunnen verdragen.

Voor mij mag Valentijnsdag niet alleen de dag van de liefde of de verliefdheid zijn, maar juist ook een symbool tegen de liefdeloosheid en onverschilligheid.  Je kunt met een goede aanpak al jong beginnen. In Finland is de KiVA methode ontwikkeld om schoolkinderen te leren omgaan met pesten. Ze ‘spelen’ de verschillende rollen en praten er over. Het pestgedrag neemt daardoor af. Deze methode wordt nu ook hier toegepast. Je mag hopen dat het ook in het latere leven zijn vruchten afwerpt.

De viering van Valentijnsdag is uit Amerika naar ons over komen waaien, waarbij de commercie een flink handje heeft geholpen. Het is een mooie gelegenheid om ‘knuffels’ uit te delen. Het is misschien ook een moment om stil te staan bij de risico’s van liefdeloosheid. Durf te luisteren naar mensen, juist wanneer zij de zondebok zijn. Daar is moed voor nodig. Naar mensen luisteren helpt hen, het helpt ook jezelf. Wie niet luistert, zal immers ook niets begrijpen.           

Meer informatie over het KiVa-programma tegen pesten vindt u via deze link:

http://www.kivaschool.nl/kiva-programma\

Ik verwijs ook naar mijn gedicht ‘Uitsluiting’ , zie

http://www.josevanrosmalen.nl/gedichten-over-discriminatie-en-mishandeling/uitsluiting

zie ook columns Wij Rotterdam

http://www.wij-rotterdam.nl/wp-content/uploads/2012/10/Jose.jpg"