Cees Nooteboom, Berlijnse notities

In 1989 viel de muur tussen Oost en West Berlijn en leek de scheiding tussen oost en west Europa te gaan verdwijnen. De schrijver Cees Nooteboom woonde en in leefde in dat cruciale jaar in Berlijn en trok toen veel door Duitsland. In het eerste deel waren er nog twee Duitslanden, de Bondsrepubliek en de DDR. West Berlijn was toen een enclave in min of meer vijandig gebied. De snelle verandering kon je toen nog niet voorzien, ook Nooteboom niet. Hij heeft de tekst niet achteraf aangepast, boven elk hoofdstuk staat de datum van publicatie. Nooteboom beschrijft de dingen die hij ziet, maar vooral ook zijn gedachten. Dat doet hij met kennis en eruditie. Af en toe heb ik het gevoel dat hij die eruditie iets te nadrukkelijk wil uitstralen, met veel citaten. Het boek ontleent zijn kracht aan zijn gevoel voor historische gebeurtenissen, er als het ware een neus voor heeft en dat gevoel aan de lezer weet over te brengen.