U ziet een aanbieding van een reisbureau. U kunt kiezen voor een vlucht met een opgeleide piloot maar u kunt ook kiezen voor een vlucht met twee vrijwilligers, zonder speciale opleiding. Ze hebben op een middag gehoord waar de knopjes toe dienen. Die vlucht is veel goedkoper, het scheelt vijfhonderd euro. In de advertentie staat dat u niet bang hoeft te zijn voor uw veiligheid, het gaat om een experiment waar de luchtvaartmaatschappij het volste vertrouwen in heeft.  Wat zou u doen? Ik denk dat ik het antwoord wel weet. U zou denken, zijn ze nou helemaal gek geworden!

Die gedachte kwam bij mij op toen een wethouder in Deventer met een stalen gezicht zei dat de lichamelijke en medische zorg voor mensen met beperkingen in de toekomst heel goed door vrijwilligers en werklozen kan worden gedaan. Even een prothese bevestigen, even wat medicijnen toedienen, een wond verzorgen, allemaal zo simpel als wat, een kind kan de was doen.

Het is duidelijk dat er in de komende jaren veel verandert in de zorg. De kosten moeten worden beheerst en mensen moeten meer eigen verantwoordelijkheid gaan dragen. Met die uitgangspunten kan ik vrede hebben, mits de noodzakelijke hulp ook altijd deskundig wordt gegeven. Daar mag je niet aan tornen. Die wethouder in Deventer is inmiddels dan ook door de Tweede Kamer,  staatssecretaris Van Rijn en de eigen gemeenteraad op haar vingers getikt voor haar uitspraken.

Ik ga er vanuit dat ze het allemaal niet zo slecht bedoeld heeft, maar ze schoot wel door met haar opmerkingen. Mensen moeten kunnen  vertrouwen op passende hulp als zij die echt nodig hebben. Mensen moeten er op kunnen rekenen dat de landelijke overheid en de gemeenten toezien op de kwaliteit van de zorg. De overheid verwacht daarbij wel een actieve rol van de burger. We stappen af van de verzorgingsstaat van de tweede helft van de 20e eeuw, maar we willen wel een staat van verantwoordelijkheid en fatsoen. De verzorgingsstaat moet niet worden afgebroken maar ‘verbouwd’. Mensen moeten niet ‘leunen’ op de gemeenschap, als ze iets zelf kunnen oplossen.

De mentaliteit van de managers en directeuren in de zorgwereld mag ook wel eens meer op soberheid zijn gericht. Er zijn nog altijd vele tientallen bestuurders in de zorg met salarissen boven de zogeheten balkenendenorm, het salaris van de minister-president.  Ze raken beslist niet aan de bedelstaf als hun salaris nog ‘slechts’  10.000 euro per maand bedraagt. Heel wat mensen moeten van een dergelijk bedrag een jaar rondkomen. Ik snap zelf ook niet zo goed wat je met zo veel geld aanmoet. Een tweede huis in Frankrijk? Een schilderij kopen van Karel Appel? In Saint Tropez flaneren? Och, met een weekendje op de Veluwe kun je ook iets leuks doen en Rotterdam is in de zomer best aantrekkelijk.

We moeten veranderen, maar daarbij niet doorslaan.  Mensen aan de ‘top’ van zorginstellingen moeten zich meer bewust worden van het feit dat hun inkomen uit publieke middelen afkomstig is. Ze zouden eens een weekje in de thuiszorg moeten werken, uiteraard met het bijbehorende salaris. Politici en bestuurders moeten een vaste koers varen, als het gaat om de noodzakelijke zorg. Ook bij bezuinigingen moet de kwaliteit daarvan gewaarborgd zijn.  

Ook als gewone burgers, zoals U en ik, kunnen wij  onze steen bijdragen aan een samenleving waarin we niet onverschillig maar verantwoordelijk met elkaar omgaan.  Als sommigen dat niet doen is dat nooit een excuus om zelf anderen aan hun lot over te laten.

 

© José van Rosmalen, 2013