Doris Lessing, Het gouden boek

Ik ben opnieuw begonnen met het lezen van dit boek. Het zijn in feite vijf boeken in een band. De roman ‘het gouden boek’ met als hoofdpersonen de schrijfster Anna Wulf en haar vriendin Molly. Het zwarte, rode, gele en blauwe boek zijn de dagboeken die Anna bijhoudt en waarin zij verschillende delen van haar persoonlijkheid kwijt kan. Lang geleden bleef ik halverwege steken in deze gecompliceerde roman. Het boek weet me nu wel te boeien.
In het zwarte boek komt het koloniale verleden van het Britse Rijk aan de orde, het speelt in Rhodesie met weekenden met seksuele escapades van de Britse overheersers. In het rode boek komt het lidmaatschap van Anna Wulf van de communistische partij ter sprake. In het blauwe boek bespreekt ze de gekte in de wereld en van zichzelf met haar psychiater. In het gele boek maakt Anna zichzelf tot fictie. Ook al is het soms lastig de verhaallijnen goed te volgen, het zijn net touwtjes die zich met elkaar verknopen. Het speelt voornamelijk in de jaren vijftig van de twintigste eeuw. Ook toen zat de wereld vol spanningen en vielen er door oorlog en terreur veel slachtoffers. De koude oorlog tussen Rusland en het Westen raakte op een kookpunt. Dat maakt de roman ook nog steeds actueel, omdat er opnieuw een koude oorlog heerst. Voornamelijk voor dit boek kreeg Doris Lessing in 2007 de Nobelprijs voor literatuur.
Het Gouden Boek bevat vijf hoofdstukken met als titel ‘ Vrije vrouwen’. Het is een voorbeeld voor en icoon van het feminisme met veel aandacht voor de vrouwelijke ervaring van seksualiteit. De vrije vrouwen zijn toch meer gebonden dan zij idealiter zouden willen zijn door hun relaties met mannen die hen vaak inperken. Doris Lessing schrijft openhartig over seksualiteit, allesbehalve preuts, naarmate het boek vordert worden de verhoudingen tussen mannen en vrouwen het centrale thema. Het gaat daarbij vaak over verhoudingen met Amerikaanse mannen. Je kunt het ook interpreteren als de spanning tussen het ‘oude ‘ Europa en het ‘nieuwe’ Amerika’. Het is zeker ook een roman over de jaren vijftig en wat toen trendsettend was: moderne jazz, literatuur, opkomend Afrikaans nationalisme. De laatste zin van het boek: de vrouwen kusten elkaar en gingen uiteen. Anna en Molly gaan hun eigen weg, evenals hun kinderen. Na lezing blijf je nog wel even nasudderen om het boek te verwerken.