Saramago neemt je mee in een schrikbeeld, een stad waar mensen plotseling blind worden. Het begint kleinschalig, maar krijgt al snel een sneeuwbaleffect. Steeds meer mensen worden plotseling blind. De overheid plaatst hen in quarantaine, ze worden maatschappelijk geïsoleerd. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor de menselijke omgangsvormen en verhoudingen. Er ontstaat een jungle-samenleving waarin het recht van de sterkste geldt. Vervuiling en verloedering slaan toe. Het boek is meeslepend geschreven, waardoor je meegaat in het verhaal, al lijkt het in eerste instantie een ongeloofwaardig gegeven. Het is zoiets als een epidemie die totaal uit de lucht lijkt te zijn gevallen en dan ineens allesoverheersend is. Met Corona hebben we hiermee inmiddels ervaring. Fictie kan je helpen de harde realiteit onder ogen te zien. De menselijke beschaving is broos en kwetsbaar. Dat geldt ook voor de democratie die bij ingrijpende gebeurtenissen onder druk kan komen te staan. Saramago schreef een van de beroemde moderne dystopische romans, passend in het rijtje Animal farm en Brave new world.
Het boek zegt overigens weinig over blindheid of slechtziend, blindheid wordt door Saramago vooral gebruikt als allegorie voor het verdwijnen van menselijk contact en van gangbare controlemechanismen. Zover ik een bezwaar heb tegen het boek is het dat je het niet moet interpreteren alsof visuele beperkingen tot verloedering zouden leiden. De auteur heeft dat stellig ook niet zo bedoeld. Misschien ben ik op dit punt gevoelig omdat ik in mijn werkende leven veel met blinde en slechtziende mensen te maken heb gehad. Maar bij literaire verbeeldingskracht mag je risico’s nemen, anders krijg je saaie boeken. De stad der blinden is zeker geen saai boek!
Trefwoorden: dystopie, epidemie.

zie ook: https://www.goodreads.com/book/show/3180325-de-stad-der-blinden