Gebed

Leven is geven, leven is meer dan hebben, meer dan krijgen, meer dan nemen. Leven is elkaar in de ogen kijken, vertrouwen schenken, delen van gevoelens, elkaar niet in de steek laten. Zo kunnen mensen zichzelf en elkaar versterken en niet elkaar en zichzelf onderuit halen. Wie anderen kleineert wordt immers zelf geen groter mens. Je hoeft niet gelovig te zijn om dat te begrijpen, het is niet anders dan het uitspreken van hoe mensen met elkaar om moeten gaan.

Het klinkt mooi om dat zo te zeggen, zeker als je weet dat mensen niet altijd zo aardig met elkaar omgaan.  Bijvoorbeeld door anderen onverdraagzaam te bejegenen of te denken dat je zelf beter bent dan een ander. Dat kan zelfs ontaarden in pesterijen, mensen uitsluiten, discriminatie. Als je daarvan het object wordt is verweer vaak niet mogelijk, omdat redelijke argumenten niet volstaan. Discriminatie is een sluipend gif, dat mensen en groepen mensen ontwricht. In totalitair geregeerde landen kan zelfs een heel volk er onder gebukt gaan. Niemand gelooft toch dat de mensen in Noord Korea diep in hun hart niet anders zouden willen dan het aanbidden van hun ‘Geliefde Leider’. Een regime in een dergelijk land is gebaseerd op georganiseerd bedrog. Daarom is het zo belangrijk om de democratie en de gelijkwaardigheid van mensen te koesteren; deze verworvenheden zijn niet vanzelfsprekend. Ze kunnen onder druk staan, op het schoolplein, op de werkvloer, op Facebook en door opvattingen van sommige politici.

Deze democratische en menselijke waarden verdienen bescherming tegen valse profeten voor wie alleen het eigen gelijk geldt. Soms worden ook mensen van goede wil negatief door hen beïnvloed, zij kunnen in de morele val trappen dat de slachtoffers het eigenlijk aan zichzelf te wijten hebben dat ze onheus worden behandeld. Daarmee wassen zij dan hun handen in onschuld. Niemand heeft het immers ‘gedaan’.    Zelf heb ik ooit meegemaakt dat ik door een aantal mensen werd buitengesloten, omdat mijn ‘afwijkende motoriek’ een probleem voor hen was. Die afwijkende motoriek wordt veroorzaakt door een erfelijke spierziekte en is dus alles behalve verwijtbaar. Toch zijn mensen onder omstandigheden in staat om zoiets te zeggen en daarvoor vervolgens geen verantwoordelijkheid te nemen. Je zal er immers wel om hebben ‘gevraagd’.

Mensen kunnen elkaar breken en daar wordt niemand beter van. Mensen kunnen elkaar ook maken, door te luisteren, aandacht te schenken, een beetje aardig te zijn. Iets simpels als een kaartje krijgen als je ziek bent doet al goed. Het gevoel dat je herkend en erkend wordt en niet miskend. Miskenning bezeert mensen, het kan mensen kapot maken. Het kan je het gevoel geven dat je menswaardigheid niet telt. Toch telt die wel, overal en altijd.

Primo Levi beschrijft in zijn boeken zijn strijd om menswaardigheid in extreme omstandigheden. Hij wist die menswaardigheid te bewaren. Maar uiteindelijk werd zijn depressie hem toch fataal, toen hij in Turijn een einde aan zijn leven maakte. Is dit de mens, ecce homo?  was zijn bekendste werk.

Mensen zijn letterlijk en figuurlijk tot ‘alles’ in  staat, gelukkig dus ook tot het goede. Daarin geloof ik en ben ik bereid voor te bidden en aan te werken. Te bidden dat na het duister het licht komt, dat het goede het kwaad overwint, dat liefdeloosheid en haat geen kans krijgen. Dat krijgen begint met geven, dat leven begint en eindigt met liefde.

© José van Rosmalen