Even naar Laren

Even naar Laren (met dank aan Roel van Houten)

Het lijkt zo eenvoudig, een reisje van Utrecht naar Laren. Maar als je een beperking hebt, kom je onderweg toch wel wat hindernissen tegen. Roel van Houten en José van Rosmalen doen verslag. Roel van Houten is blind, José van Rosmalen heeft een spierziekte en loopt met een kruk. Zij vertrekken vanaf het Jaarbeursplein, vlakbij het centraal station in Utrecht. Voor blinden en slechtzienden is dit een gunstige locatie omdat er een looproute naar de treinen is die herkenbaar is aan geleidelijnen en wanden van de tunnels in het station. José van Rosmalen gebruikt liefst de lift.

Roel van Houten had toegezegd een lezing te geven over een ergonomisch onderwerp en omdat hij daarbij inviel voor een spreker die af moest zeggen, had hij weinig voorbereidingstijd. Hij maakte van de nood een deugd door heet van de naald te vertellen hoe de reis verliep. De treinen naar Hilversum vertrekken in Utrecht vanaf spoor drie; vroeger stond dit deel van het station bekend als het buurtspoortstation, vanwege de nabijgelegen bestemmingen; hier is het station ook een kopstation.  De looproute hier naar toe wijkt af van die naar de andere perrons. Naar Hilversum rijden zowel sneltreinen als sprinters. Wij troffen een sprinter met een hoge instap, voor iemand met een loopbeperking een lastige horde. De deuren van deze treinen kun je openen door op een knop rechts van de deur te drukken. Je moet deze knop wel kunnen zien natuurlijk.

In Hilversum kwamen we aan op perron vier. Daar bleken werkzaamheden aan de gang en de lift was buiten gebruik, evenals de roltrap. Dus moesten we de trap af lopen. In de hal beneden gingen we naar de voorzijde van het station, richting busstation. Enkele Duitssprekende mannen waren bezig met werkzaamheden bij de tweede lift en ook deze was niet bruikbaar. De trap omhoog had open treden, dus je kon als het ware door de trap heenkijken. Als je slecht ter been bent en ook als je slecht ziet, geeft dat geen geruststellend gevoel.

In de hal beneden werd een nieuwe vloer gelegd en liepen we over houten planken en ruw beton in de richting van het busstation.

Dit nieuwe busstation bleek ‘dynamisch’ te zijn ingericht, dat wil zeggen dat je niet weet waar de bus van bestemming vertrekt.

Er reed net een bus weg in de richting van Laren, die we volgens de reisplanner hadden moeten halen, maar de extra tijd die de trappen ons hadden gekost, maakte dit onmogelijk. Als je blind bent weet je niet op welk perron je bus stopt, als dat niet wordt omgeroepen en alleen op een display zichtbaar is. Bovendien zijn de letters daar ook voor mensen met beperkt zicht slecht leesbaar. In Hilversum ontbreekt ook een auditieve voorziening. We begrepen toen van een langslopende dame, dat we in plaats van via de trap omhoog ook een omweg door een tunnel hadden kunnen nemen, die overigens ook nog niet geheel gereed was. In de hal hadden we deze mogelijkheid niet gezien.

We letten daarna op om de komende bus naar Laren niet te missen; hij bleek uiteindelijk te stoppen op perron D, daarvoor moest je een paar oversteken maken. In de bus wilden we graag volgen bij welke halte we waren; de bus had een automatisch omroepsysteem; de chauffeur kan de volumeknop daarvan harder of zachter zetten. Hij stond nu zo afgesteld dat je de haltes niet kon horen. Op ons verzoek werd het volume harder gezet. We reden door het groene landschap van het Gooi en kwamen aan bij de halte van bestemming. Daar werden we opgewacht, zodat de weg naar het symposium over ergonomie toch goed afliep.

Mensen met een beperking willen, net als anderen van het openbaar vervoer gebruik maken. Blinden en slechtzienden zijn hier op aangewezen. Aan de toegankelijkheid van het openbaar vervoer wordt in Nederland hard gewerkt. Het gaat dan om gelijkvloerse instappen, herkenbare looproutes, toegankelijke reisinformatie en ook om goede dienstverlening door conducteurs, chauffeurs en servicepersoneel. Dit is vaak werk van een lange adem, maar de reiziger met een beperking wil graag nu reizen. Sommige zaken zijn ook zonder veel moeite en kosten te verbeteren. We denken aan hoorbare informatie op dynamische busstations met informatiepalen, aan goed hoorbaar omroepen in bussen, aan informatie bij werkzaamheden aan een station en aan het opnemen van informatie over toegankelijkheid in reisplanners.  

 opgenomen in Tijdschrift voor ergonomie, december 2008