Kees Verheul, Een vierkant in de toendra
Kees Verheul werd in 1940 geboren in Hengelo. In het boekje ‘ Een vierkant in de toendra’ blikt hij terug op zijn kinderjaren, in en kort na de Tweede Wereldoorlog. Hengelo was tot in de negentiende eeuw een klein dorp en breidde toen snel uit door de textiel- en metaalindustrie. Hengelo ligt niet aan een rivier, maar heeft wel een aantal beken, waarop veel industrieel afval werd geloosd. Verheul vertelt hoe hij als kind keek naar het vervuilde water, terwijl vergelijkbare beken in het bos bij Twickel in Delden mooi en helder waren. Hij beschrijft enkele karakteristieke straatfiguren die hij als kind zag. Twee oudere dames, zussen, die altijd gearmd door de stad liepen, vaak uitgescholden door kwajongens. Voorts, een bekende zwarte man, bijgenaamd Menthol, die uit St Louis in de VS afkomstig was en die handelde in lompen en oude metalen, en Twents doorspekt met Engels sprak. Alle kinderen in Hengelo kenden hem.
Het boekje is goed en liefdevol geschreven. Het is een uitgave van de Hengelose boekhandel Broekhuis. Mooi is ook de beschrijving van de Lambertuskerk, vlakbij die boekhandel gelegen.
Ik kwam vroeger vaak in Hengelo, omdat mijn echtgenote daar opgroeide. Haar ouderlijk huis lag ook op een oude beekbedding en kreeg daardoor veel scheuren. Verheul maakte in 1946 ook wateroverlast mee, met straten die onder water stonden. Verheul was van beroep Slavist. Ik las iets in het eerste hoofdstuk dat ik nog niet wist, namelijk dat de Russische dichter Poesjkin van Afrikaanse origine was, geboren in Kameroen en geadopteerd. Het heeft verder niks met Hengelo te maken, behalve dan dat Hengelo op weg naar het Oosten ligt. In de IJstijd lag er een groot steppengebied, dat zich van wat nu Nederland is tot Rusland uitstrekte. Daar is de titel van het boekje aan ontleend. Door de kwaliteit en de schrijfstijl is het van meer dan plaatselijke betekenis.