Deze week kreeg ik een paar jaarverslagen en  nieuwsbrieven onder ogen, die er leuk uitzagen, maar vervolgens minder goed leesbaar bleken te zijn.

Ik heb het dan niet alleen over het taalgebruik, maar vooral over de vormgeving. Want teksten worden niet zo maar gedrukt, neen een vormgever of vormgeefster probeert er iets leuks van te maken.

Zo zag ik een blad van een welzijnsinstelling met witte letters op groene, blauwe, paarse, zwarte, rode  en okerkleurige vlakken. Heel afwisselend allemaal, maar zeer onrustig om te lezen. Bij wit op geel en wit op groen is het contrast tussen de letters en de achtergrond veel minder dan bij zwart op wit of bijvoorbeeld blauw op geel. Dat staat dus de toegankelijkheid van de tekst in de weg, bijvoorbeeld voor lezers die wat ouder zijn of niet zo goed zien.

Een ander voorbeeld is een blad met de culturele agenda van de stad Rotterdam. Dat blad ziet er ook zeer vrolijk uit. Maar ik word toch wat minder vrolijk van de potpourri van gebruikte kleurencombinaties: zwart met een roze achtergrond, wit met een zwarte achtergrond, paars met een lichtpaarse achtergrond, zwart op lichtgroen, wit op witgroen, wit op paars, paars op lichtgeel, paars op roze, wit op blauw en ja hoor, zowaar ook nog zwart op wit.

Ik ben zelf opgegroeid in een leescultuur en minder in een beeldcultuur en vind het daarom het prettigste om een tekst te lezen, waarbij de vormgeving in dienst staat van de inhoud en niet omgekeerd.

Bij sommige nieuwsbrieven,  jaarverslagen en dergelijke krijg ik de indruk dat de makers ervan de inhoud helemaal niet zo belangrijk vinden,  maar dat het er vooral  ‘leuk’ en ‘sexy’ uit moet zien.

Zo bracht het Rotterdamse congres- en muziekcentrum de Doelen een jaarverslag over 2016 uit, met de volgende kleurcombinaties: wit op paars,  paars op wit, roze op wit, wit op roze en  vooral veel wit op rood. De combinatie zwart op wit komt in dit jaarverslag niet eens voor. Toch weet ik uit ervaring dat veel bezoekers van de Doelen van gevorderde leeftijd zijn en gemiddeld ongetwijfeld een stuk ouder dan degenen die voor de vormgeving van het jaarverslag verantwoordelijk zijn.

Er is voldoende kennis over goede leesbaarheid van teksten. Deze kun je bijvoorbeeld vinden op de website van de Oogvereniging,  maar ook op andere plekken. Zo is bekend dat wit op een rode achtergrond een ongewenste combinatie is,  omdat een rode achtergrond geen rust biedt. Bovendien is deze kleur voor veel mensen die kleurenblind zijn, niet goed te benoemen en herkennen.

Ik vind dat de vormgeving vaak te veel doorschiet naar het vooropstellen van de verpakking en daarmee de inhoud tekort doet. Als lezer hoef ik niet rond te wandelen in een kleurboek vol afleiding. Ooit zei Harry Mulisch, ‘de wijn is drinkbaar dankzij het glas’, oftewel de vorm is nodig voor de inhoud.

Maar het gaat natuurlijk wel om de wijn of om de tekst. Wat mij betreft het liefst zwart op wit.