Mensen zijn soms boos op andere mensen. Zo zijn er wel eens mensen boos op mij geweest en ik ben dat ook wel eens op anderen. Bijvoorbeeld omdat zij iets deden of zeiden, waar ik niet blij van werd. Of omgekeerd natuurlijk, omdat ik in hun ogen iets verkeerds deed. Of juist iets naliet. Zo kan mijn echtgenote wel eens boos worden als ik de vuile was niet in de wasmand doe. Daarin heeft ze natuurlijk gelijk, maar het leidt niet tot een huwelijkscrisis.

Boos worden is iets heel natuurlijks, iets zit je dwars en je zoekt een uitlaatklep. Vroeger leerde ik in mijn studietijd al de psychologische regel dat frustratie vaak tot agressie leidt. Een kind krijgt geen ijsje en gaat dan even lopen dreinen. Zolang je als kind of als volwassene je boosheid zodanig kunt uiten, dat anderen daar ook mee om kunnen gaan, is er weinig aan de hand.

Iets anders is het als verhoudingen tussen mensen zo scheef groeien dat het normaal uiten van gevoelens niet goed kan of te veel risico’s met zich brengt. Dat kan vooral gebeuren als mensen elkaar niet respecteren als gelijkwaardige wezens, maar denken dat de een zich mag verheffen boven de ander. Ik heb het daarbij niet over functionele verhoudingen, zoals tussen een leidinggevende en een medewerker, maar over het ongelijk behandelen van mensen vanwege persoonlijke kenmerken, zoals uiterlijk, seksuele voorkeur, overtuiging of handicap. Dat kan in uiterste gevallen leiden tot pesten en treiteren en het sociaal uitsluiten van mensen. Degenen die dat doen of stilzwijgend toelaten wassen daarbij vaak ook nog eens de handen in onschuld. Hij of zij deed immers altijd al moeilijk en heeft er natuurlijk zelf om gevraagd.

Mensen die een dergelijke behandeling meemaken betalen daarvoor vaak een zware tol. Die tol is dat zij er psychisch en lichamelijk onder lijden. Het kan zich uiten in depressies en in angstaanvallen,maar ook in lichamelijke klachten zoals hyperventilatie of hartfalen. We hebben het dus zeker niet over een onschuldig verschijnsel. Juist bij grote onzekerheid en onrust kunnen mensen hun morele en emotionele kompas kwijtraken. Zij kunnen hun invoelingsvermogen verliezen en onverschillig worden voor het lot van andere mensen. Als er kwade geesten zijn, die dan haat en liefdeloosheid preken, is het moeilijk om de weg naar normale menselijke verhoudingen weer terug te vinden. Dit is nu ook de grote uitdaging bij hoe wij in Nederland en andere Europese landen met vluchtelingen omgaan. Voorkomen dat de vlam in de pan slaat door naar mensen te blijven luisteren en hen altijd als mens blijven zien. Uiteindelijk komen ook de mensen die anderen uitsluiten zichzelf tegen. Geen mens ontkomt eraan in de spiegel kijken en te zien hoe hij of zij in het leven staat en zich tot andere mensen verhoudt. Dat wat je aan een ander toeschrijft of hoe je een ander behandelt is deel van jezelf.

Als er veel boosheid is tussen mensen, is er vaak sprake van projectie, van het toeschrijven aan de ander wat men in zichzelf probeert te ontkennen. Zo kun je als je innerlijk onzeker bent,een ander minderwaardig vinden, bijvoorbeeld omdat hij of zij zich zo apart gedraagt. Dat kun je lang volhouden,maar uiteindelijk maakt het kleineren van een ander van jezelf geen groter mens. Eerder integendeel. Mensen die anderen tot zondebok maken, betalen dan ook zelf meestal een prijs. Ik weet niet zeker of dat voor iedereen opgaat, misschien niet voor mensen die echt gewetenloos zijn en zich helemaal niet in een ander kunnen verplaatsen. Het is zaak om te voorkomen dat mensen die zo in elkaar zitten macht krijgen of de macht proberen te nemen.

Met een handicap heb je vaak een kwetsbare plek, je hebt een zichtbare of onzichtbare zwakte, die soms misbruikt kan worden. Toch ben je er ook zelf bij als je een zondebok wordt. Je hebt ook je kracht,al is het maar de mentale kracht om je eigen weg te gaan. Dan kijk je in de spiegel en zeg je tegen jezelf,‘Ik mag er best wezen’. Het is mooi als mensen dat ook naar elkaar toe uitspreken: ‘Jij mag er best wezen’. Dat is een veel meer humane houding dan ‘jij telt niet mee,omdat je anders bent.’ Ieder mens is trouwens anders, maar nu verklap ik misschien wel het best bewaarde geheim van onze soort: de tweevoeter die zich de homo sapiens,de denkende mens noemt. Laten we die geuzennaam op onze aardbol maar in ere houden!

https://www.supportbeurs.nl/nieuws/kijk-eens-in-de-spiegel