Een meisje uit Crooswijk
Ze zou in september 2013 nog komen optreden in het Rotterdamse Lantaren-Venster Theater. Zij trad op haar achtentachtigste nog steeds op en wilde daar nog mee doorgaan. Ze is deze zomer in het harnas gestorven, onze ‘First lady of jazz’, Rita Reys. Zo lang ik me kan heugen was zij als zangeres actief. Zij is in 1924 in Crooswijk in Rotterdam geboren en deed in Rotterdam haar eerste optredens, nu al meer dan zeventig jaar geleden.
Ik kende haar – uiteraard- niet persoonlijk, maar ik heb haar toch diverse keren gezien, niet alleen tijdens optredens maar ook daarbuiten, zoals het toeval mensen op een bepaalde plaats en tijd samen kan brengen.
Als jongen van elf was ik ‘uitverkoren’ om mee te doen aan een quiz die in 1959 door de AVRO op de radio werd uitgezonden. Het was een competitie tussen medewerkers van bedrijven en kinderen van medewerkers, jongens en meisjes van een jaar of tien a twaalf. De radio was toen nog populairder dan de TV, de meeste mensen hadden nog geen tv toestel.
Ik mocht met mijn ‘medestrijders’ op een podium zitten; naast me was er een gordijn waardoor een deel van het podium vanuit de zaal niet zichtbaar was. Daarachter zat een vrouw op een stoel te wachten. Ze knikte me vriendelijk toe. De presentator kondigde haar even later aan; ‘nu gaat voor u zingen Rita Reys, geeft u haar uw warme applaus.’
Ik had weinig verstand van muziek en of ze een jazznummer zong, weet ik niet. Maar haar verschijning maakte toen al indruk op me.
In die tijd was ze weduwe van de twee jaar daarvoor overleden drummer Wessel Ilcken. Naar hem is in de Rotterdamse wijk Zevenkamp een straat vernoemd.
In 1960 hertrouwde Rita met de bekende jazzpianist en presentator Pim Jacobs, die in 1996 overleed. Met hem en zijn trio deed zij vele optredens. Het was een echt jazzhuwelijk. Ook na het overlijden van Pim Jacobs, zette zij haar zangcarrière voort. Persoonlijke tegenslagen hebben haar er nooit van weerhouden om steeds maar door te gaan.
Ze ontmoette en werkte samen met ´de groten der aarden´ op jazzgebied: Art Blakey, Horace Silver, Oscar Peterson, Dizzy Gillespie, Ella Fitzgerald. Ze trad op in de bekendste jazzclubs in de Verenigde Staten. In Nederland trad ze maar liefst twintig keer op tijdens het North Sea Jazzfestival.
In 1980 bracht ik een weekje door in de buurt van Lissabon. Daar was toen ook een groot jazzfestival. In het vliegtuig naar Schiphol zaten Rita Reys en Pim Jacobs schuin achter me. Ze kregen extra veel aandacht van de stewardessen. Ze vroegen zelfs om hun handtekeningen.
Op latere leeftijd ging het zingen van hoge tonen wat moeizamer, maar de grootste kracht lag in haar ritmegevoel en haar muzikale intuïtie. Dat bleef overeind. Ze wist wat ze wilde en was voor haar musici niet altijd een ‘makkelijke tante’. Ze was ook wel kritisch als ze zag dat het gevoel voor timing bij jongere zangeressen ontbrak. Dat leer je niet ‘uit een boekje’. Dat Nederland nu veel goede jazzzangeressen ( tussen haakjes het enige Nederlandse woord met drie keer een z achter elkaar) heeft, is mede aan haar voorbeeld te danken. Ik denk aan vrouwen als Fay Claassen, Soesja Citroen en Denise Jannah.
Het lijkt me geen gek idee als Rotterdam een straat vernoemt naar het meisje uit Crooswijk dat een internationale ster werd!
Via deze link komt je bij een optreden van Rita Reys met de Dutch Swing College Band, uit 1963. Het nummer heet ‘After you’ve gone’, Het leven gaat voorbij, de muziek niet!
http://www.youtube.com/watch?v=PpY9Sm8wWOQ
José van Rosmalen, 2013