In 1948 nam de VN de universele verklaring van de rechten van de mens aan. Rechten die overal en altijd moeten gelden. Recht op vrijheid van meningsuiting,  op behandeling zonder aanzien des persoons, op bescherming van de persoonlijke integriteit en op veiligheid. In veel landen worden die rechten nog dagelijks geschonden. Mensen worden bedreigd, geïntimideerd, het recht van spreken ontnomen. Je kunt landen ver weg noemen zoals Syrië of Soedan, waar bloedig geweld door de regimes niet wordt geschuwd. Je kunt ook denken aan meer ‘subtiele’ schendingen van de mensenrechten.

Zo vind ik dat we  niet trots hoeven te zijn op hoe we in Nederland met asielzoekers en uitgeprocedeerde illegalen omgaan. Ze worden beschouwd als misdadigers en opgejaagd  zonder dat zij een uitweg hebben. Ik vind dat inhumaan en beschamend. Het toont ook onze onmacht aan.

Natuurlijk zijn er evenveel verhalen als er vluchtelingen zijn.  Sommigen zullen naar een beter economisch lot op zoek zijn, sommigen zullen dingen op hun kerfstok hebben die niet zo fraai zijn, maar vluchten doe je in het algemeen uit wanhoop, omdat anderen je naar het leven staan, omdat het spreken je wordt belet, omdat je sociaal geïsoleerd wordt of zelfs fysiek bedreigd. Reken maar dat de angst om terug te gaan naar ‘die plek’ groot is. We zouden ons in Nederland beter moeten realiseren dat het verder vernederen van deze vluchtelingen niet deugt. Die houding getuigt in ieder geval van een ernstig gebrek aan inlevingsvermogen.

De verklaring van de rechten van de mens kunnen we gebruiken om ‘anderen ‘ vermanend toe te spreken, maar je kunt hem ook benutten als  spiegel  voor jezelf. Ook als je geen geloof belijdt, heb je behoefte aan een moreel kompas. Een kompas voor je individuele handelen en ook voor ons maatschappelijk handelen.  Ook al worden de mensenrechten ver weg en zelfs dichtbij nog dagelijks geschonden, we weten wel dat ze bestaan, zoals tegenwoordig ook verstokte rokers  de schade van het roken kennen.  Ook boeven op het terrein van mensenrechten maken zichzelf graag iets wijs, maar de kunst is door de façade heen te prikken. Amnesty International verdient steun!

© José van Rosmalen