Ouderenmishandeling 

Deze keer kom ik niet met een vrolijk onderwerp, maar ik vind het belangrijk genoeg om er aandacht voor te vragen: het mishandelen van oudere mensen. Dit probleem wordt nog onderschat. Er gaat terecht veel aandacht uit naar het mishandelen van kinderen of het mishandelen van vrouwen. Bij mishandelen zijn ouderen als slachtoffer nog minder in beeld.

Een op de twintig mensen van boven de 65 jaar wordt regelmatig mishandeld. In een stad als Rotterdam gaat het dus om duizenden mensen. Zij lijden hier ernstig onder, ze kunnen hier angstig en depressief van worden.

Mishandeling kent een actieve en een passieve variant. Nalatigheid en emotionele verwaarlozing is een vorm van passieve mishandeling, ook al kun je dan als ‘dader’ zeggen, ‘ik doe toch niks’.

Ouderen kunnen te maken krijgen met

1. lichamelijke mishandeling ( bijvoorbeeld vastbinden of bewust verkeerde medicijnen geven).
2. Geestelijke mishandeling ( treiteren, beledigen, intimideren, waardoor mensen bang worden)
3. Lichamelijke of psychische verwaarlozing ( ondervoeding of het ontbreken van liefde en aandacht)
4. Financiële uitbuiting ( stelen van geld of spullen)
5. Seksueel misbruik ( ook dit komt voor, zij het wat minder dan bij kinderen en vrouwen)
6. Het schenden van rechten ( post achterhouden, het verhinderen van contacten, je kleinkinderen niet mogen zien, het onder druk laten ‘aanpassen’ van een testament e.d.)

Mensen die anderen pesten of mishandelen zullen dat natuurlijk niet gauw toegeven, omdat ze diep in hun hart wel weten dat het niet in de haak is. De oorzaak van het gedrag kan zijn dat mensen zelf overbelast zijn en het allemaal niet meer aankunnen. Op veel mantelzorgers rust immers een zware taak.

De ‘daders’  kunnen familieleden zijn van de oudere,  een buurvrouw of buurman, maar ook iemand die als vrijwilliger of beroepskracht hulp verleent. Kortom risicofactoren zijn overal aanwezig.

Afhankelijkheid van bijvoorbeeld hulp of zorg kan een voedingsbodem voor mishandeling zijn. Bij een sterke afhankelijkheid en isolement zijn de risico’s’ het grootste, wrang genoeg dus bij mensen die het meest kwetsbaar zijn.

Ik zet het woord ‘dader’ steeds bewust tussen aanhalingstekens. Dat doe ik niet omdat ik ouderenmishandeling niet ernstig vind, maar omdat ik weet en besef dat negatief gedrag niet alleen ‘in mensen zit’ maar ook door omstandigheden kan groeien en ontaarden. Daarom is het zo belangrijk om gevoelig te zijn voor signalen, liefst in een tijdig stadium. Je kunt als buurvrouw, zoon of dochter, medewerkster in de thuiszorg enz. daarop attent zijn.

Belangrijke signalen zijn bijvoorbeeld:

-          Er verdwijnt geld of er verdwijnen spullen;

-          De oudere wordt voortdurend ‘bewaakt’ en kan niet zelfstandig met iemand praten.

-          Er worden ongeloofwaardige verklaringen gegeven voor blauwe plekken

-          De oudere maakt een verdrietige of verwarde indruk

-          Het huishouden ziet er verwaarloosd uit.

Als je een vermoeden hebt van ouderenmishandeling kun je contact opnemen met een meldpunt. Op onderstaande website vindt u alle meldpunten voor ouderenmishandeling in Nederland.

http://www.movisie.nl/smartsite.dws?ch=def&id=125350

Voor de regio Rotterdam kun je terecht bij het Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld bij de GGD.

http://www.ggdrotterdamrijnmond.nl/huiselijk-geweld/ik-zoek-hulp/contact-met-het-ashg.html

Als je huiselijk geweld of ouderenmishandeling wilt melden, moet je er natuurlijk op bedacht zijn dat de plegers van het geweld daar niet blij mee zijn. Om te voorkomen dat hun frustratie op de oudere wordt afgewenteld, is het belangrijk dat je vertrouwelijk met de medewerkers van een Meldpunt kunt praten. In het algemeen is het wel het meest moedige om iets te doen als je reële vermoedens hebt van mishandeling. De houding van ‘het zijn mijn zaken niet’ kan immers als onverschilligheid worden opgevat. Tenslotte is iets vermoeden nog niet hetzelfde als ‘zeker weten’. Het oprechte vermoeden van mishandeling is wel voldoende om hulp te vragen. Daarvoor is het ernstig genoeg.

 © José van Rosmalen, 2013

zie ook: http://www.wij-rotterdam.nl/ouderenmishandeling/