De zorg verandert
In 1968 gingen mijn opa en oma naar een verzorgingshuis in Den Bosch. Mijn oma was toen 73 en mijn opa 80. De kinderen hadden hen aangeraden om nu maar te gaan ‘genieten’ van meer rust. Mijn oma was echter helemaal geen type dat op rust was gesteld. Binnen de kortste keren kreeg ze ruzie met de nonnen die in het tehuis de scepter zwaaiden. Ze was gewend om dat zelf te doen en zeker niet om de regels van anderen te volgen.
Na een klein jaar vertrokken ze weer uit het verzorgingshuis en huurden ze een flat aan de rand van Den Bosch. Ze hebben daar nog dertien jaar gewoond.
Nu, in 2014, zouden mensen als mijn oma en opa zeker niet in een verzorgingshuis terecht zijn gekomen. Ze waren immers nog voldoende in staat om zichzelf te redden.
In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw rezen de verzorgingshuizen als paddenstoelen uit de grond. In de Rotterdamse wijk Ommoord waar ik destijds woonde, waren er vele. Het idee was dat oudere mensen daar goed af zouden zijn, met professionele zorg, gezamenlijke activiteiten en kamers met centrale verwarming. De naoorlogse woningnood lag nog vers in het geheugen. De tijden zijn inmiddels veranderd.
De regering wil de zorg waar mogelijk bij mensen thuis organiseren. Staatssecretaris Van Rijn, van Volksgezondheid en Welzijn wil de kosten van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten beheersen. Deze zijn de afgelopen tientallen jaren enorm opgelopen. Nederlanders betalen nu éénachtste van hun inkomen aan deze bijzondere ziektekosten. De regering vindt dat het plafond wel is bereikt. Mensen die echt zorg nodig hebben, moeten deze natuurlijk wel krijgen. Verpleeghuizen en instellingen voor mensen met ernstige psychische of lichamelijke beperkingen blijven nodig. De regering denkt echter dat er in de AWBZ te veel dingen bij zijn gekomen, die niet tot die harde kern horen.
De staatssecretaris heeft geen makkelijk verhaal. Het Kabinet wil dat de gemeenten meer gaan doen en dat de burgers zelf meer doen en ook meer voor elkaar zorgen. Dat roept bij velen argwaan op omdat zij het gevoel hebben de tol voor overheidsbezuinigingen te moeten betalen. Het risico bestaat zeker dat de veranderingen te snel gaan, bijvoorbeeld omdat de gemeenten er nog mee worstelen.
Toch ben ik er van overtuigd dat veranderingen in de zorg nodig zijn en ook dat die veranderingen niet tot de zorg beperkt mogen blijven. Als je wilt dat mensen langer thuis blijven wonen, moeten er voldoende geschikte woningen zijn. Woningen zonder drempels en trappen, eventueel met een lift te bereiken. Woningen die dicht bij winkels en dicht bij openbaar vervoerhaltes liggen.
Zelf heb ik het voorrecht in zo’n woning te wonen. Ik weet echter ook dat veel ouderen niet zo gunstig wonen, bijvoorbeeld omdat ze gehecht zijn aan de eengezinswoning waar ze vele jaren hebben gewoond. Het kan verstandig zijn jezelf de vraag de stellen, wat kan ik doen om mij zelfstandig te kunnen blijven redden? Kan ik blijven wonen waar ik woon of is verhuizen een goed idee? Een verzorgingshuis oude stijl komt daarbij steeds minder in beeld.
© José van Rosmalen, 2014