James Baldwin, Niet door water maar door vuur

Ik kocht dit boek in 1964, toen ik 17 was. Bij herlezing zovele jaren later, blijkt het boek nog altijd veel zeggingskracht te hebben. Baldwin ondervond zelf de pijn van de apartheid, het neerkijken op zwarte mensen, toen ook door hem negers genoemd. Hij benoemt het blanke superioriteitsdenken dat eigenlijk nergens op gebaseerd is. Hij neemt ook afstand van het omgekeerde, de vermeende superioriteit van zwarte mensen, zoals in de Black Moslim beweging. Hij denkt dat alleen gelijkheid kan worden gevonden als huidskleur er niet meer toe doet, er is dan geen zwart Amerika of blank Amerika, maar een verenigd Amerika, een uitspraak die Barack Obama hem vele jaren later na zou zeggen. Het boek blijft een krachtig pleidooi dat ik van harte aan kan bevelen. Ik moet daarbij ook denken aan de vaak zo liefdeloze discussies over asielzoekers alsof het om tweederangs mensen zou gaan. Die pijn wist Baldwin al in het begin van de jaren zestig te verwoorden.